Westelijk Tuinbouwgebied
In de zomer van 2024 vroegen we wat jouw wensen voor de binnenduinrand zijn. Deze hebben we naast
de verplichtingen gelegd die opgedragen worden vanuit Europa en het Rijk. Wat meteen duidelijk werd is
dat er te weinig ruimte is om alles een plek te geven. Daarom is gekeken op welke plekken er keuzes
gemaakt moeten worden. Hier zijn kansen en dilemma's in beeld gebracht en is gekeken naar mogelijke
richtingen voor de toekomst van de binnenduinrand.
Op 1 juli heeft er een inloopavond plaatsgevonden in de Fablo tennishal in Haarlem. Tijdens deze avond
zijn deze mogelijke richtingen (ontwikkelrichtingen) getoond. Dit zijn geen definitieve plannen. Ze helpen om
in kaart te brengen wat er mogelijk is qua gebruik van het gebied in de toekomst, welke belangen er spelen
en wat de consequenties van keuzes zijn voor bijvoorbeeld landbouw, natuur of recreatie. We zijn benieuwd
of we de consequenties volgens jou goed in beeld hebben gebracht en of je daar aanvullingen op hebt.
Klik hier om terug te lezen wat er eerder is ingebracht door de omgeving. Hier lees je de korte samenvatting:
-
Veel mensen vinden dit gebied heel waardevol. Ze zien het als een groene oase naast de stad. Daarom willen ze het open landschap en het oude verkavelingspatroon behouden. Ook willen ze meer natuur en rust. Er is een wens om het gebied op termijn vooral te gebruiken voor (natte) natuur en rustige recreatie. En misschien ook voor duurzame, biologische tuinbouw.
-
Veel mensen maken zich zorgen over de huidige landbouw. Ze noemen het gebruik van kunstmest, drijfmest en chemische middelen. Deze middelen vervuilen de grond, het water en de lucht. Ze zijn slecht voor mens, dier en natuur. Veel mensen willen dat het gebied “gifvrij” wordt. Zij vinden de huidige tuinbouw hier niet meer passen. Ze pleiten voor biologische teelt.
-
Tegelijk willen mensen dat boeren worden betrokken. Zij vragen om samenwerking met ondernemers. Zo kunnen zij samen werken aan een gezonde, duurzame toekomst.
-
Ook over recreatie wordt veel gezegd. Mensen willen vooral rustige vormen van recreatie, zoals
wandelen en fietsen. Drukte of veel nieuwe paden zien ze als een bedreiging voor de rust. De rust is juist wat het gebied zo aantrekkelijk maakt. Daarom is er een wens voor een beperkt aantal paden en duidelijke zones voor natuur en recreatie. -
Er is veel weerstand tegen meer bebouwing. Mensen willen geen nieuwe huizen, geen drukke sportvelden of nieuwe horeca. Ook zonnevelden vinden ze niet passen. Dit zou zorgen voor meer verkeer en minder open ruimte.
Ontwikkelrichting Westelijk Tuinbouwgebied
- Dit gebied is bijzonder. Door het grondwater en de diepe kwel kan hier unieke natte natuur ontstaan.
- In het zuidelijk deel kan vochtig hooiland worden gemaakt. Dat past beter bij de natuur dan grasland.
- In andere delen kan de biodiversiteit omhoog, zonder dat dit verplicht is.
- De provincie wil hierover in gesprek met ondernemers. Het doel: een goede balans tussen natuur en landbouw.
- Er is ook ruimte voor dieren en planten uit de duinen.
- De waterkwaliteit moet beter. Dat vraagt om minder mest en bestrijdingsmiddelen. Ook kunnen natuurvriendelijke oevers en kleine stuwtjes worden aangelegd.
- Schoon kwelwater kan langer worden vastgehouden. Dat is goed voor de natuur én voor droge
tijden. - Hogere grondwaterstanden kunnen gevolgen hebben. Soms wordt landbouw dan moeilijker of onmogelijk.
- Door groei van Haarlem is er meer vraag naar recreatie. Denk aan wandel- of vlonderpaden die passen bij het landschap.
- De verkaveling en zichtlijnen moeten behouden blijven. Die zijn belangrijk voor de cultuurhistorie.
Kansen voor grondwatergevoede natuur met invloed van diepe kwel en versterking van duinnatuur langs de Marcelisvaart. Dit is niet verenigbaar met het huidige agrarische landgebruik. Op deze percelen ligt nu het ambitietype Kruiden- en faunarijk grasland (beheertype N12.02). De natuurdoelen in dit gebied kunnen op basis van de ecologische potentie ambitieuzer worden door voor meer natte natuur te kiezen. Er kan bijv. gedacht worden aan water langer vasthouden, peilverhoging of maaiveld verlaging.
Langs de watergangen ten noorden van de Marcelisvaart ligt potentie voor structuren met een positief effect op de KRW, zoals natuurvriendelijke oevers en groenblauwe dooradering. De 500-meter zone rond Natura 2000 is relevant in relatie tot lokale stikstofbronnen. Vrijwel het gehele WTG valt binnen deze zone.
Potentie voor meer natuur en recreatie, en behoud openheid in de oksel van de N208 - Houtmanpad.
Recreatie en duinbos. De recreatiedruk resulteert in Duinvliet tot achteruitgang van het duinbos. Door recreatie meer te reguleren, richten en spreiden kan de natuur worden ontlast.
Verbeteren van het watersysteem en waterkwaliteit door natuurlijke inrichting van sloten bovenstrooms van KRW wateren. Ontwikkelen van een sterk stadsfront (Gedeelde Weelde, 2018). Stadsranden aan het buitengebied die gevoelig zijn voor verrommeling behoeven een zorgvuldige landschappelijke inpassing aan het landschap. Nieuwe stedelijke randen met een voorkant, en het adequaat inpassen van stadsrandfuncties (sportvelden, volkstuincomplexen e.d.) kunnen worden ingezet om een heldere overgang naar het landschap te maken.
Verleggen en/of herstel duinrel
Kansen voor het ontwikkelen van recreatie die past bij het landschap, zoals vlonderpaden door het NNN en ommetjes vanuit de randen van het WTG.
Mogelijkheid om ecologische verbindingszone te realiseren (expertsessie 4 juni 2025)
Met de 2000 beoogde woningen in Zuidwest Haarlem tegen het spoor aan ontstaat meer behoefte aan recreatiemogelijkheden, zoals wandel- en fietspaden.
Wateroverlast in het Ramplaankwartier wordt erkend als een opgave. Langdurige droogte is een risico voor fundering van huizen. Klimaatrobuust inrichten is nodig. Het vasthouden van kwelwater en het bufferen van piekbuien worden genoemd als noodzakelijk voor natuur en om wateroverlast (bijv. in Ramplaankwartier) te beheersen.
Mogelijke richtingen en gevolgen
De ontwikkelrichting voor dit gebied vraagt om keuzes. Die keuzes hebben gevolgen voor het gebruik van het land. Er zijn drie mogelijke richtingen voor de toekomst van het gebied. Helaas is een keuze niet zonder gevolgen.
- Richting 1: is natte natuur, zoals vochtig hooiland op 5 hectare NNN. Landbouw is dan niet meer
mogelijk op die plek. Deze keuze levert veel natuurwaarde op, vooral door kwelwater. Het grondwaterpeil stijgt, er komt minder stikstof in het gebied en het water wordt schoner. Ook helpt het tegen droogte en wateroverlast. Maar boeren kunnen daar niet blijven werken. Er is ook een risico op wateroverlast bij woningen. - Richting 2: is droge natuur, zoals kruiden- en faunarijk grasland. Ook dan is landbouw niet meer mogelijk op die grond. Deze optie is minder geschikt om water vast te houden. Boeren verdwijnen uit het gebied en het beheer van het landschap vervalt. Er is wel een lichte afname van stikstof, maar het effect op natuur is kleiner dan bij natte natuur.
- Richting 3: is om geen NNN te maken, maar wél te kiezen voor groen-blauwe dooradering. Landbouw kan dan blijven bestaan, maar wel in minder intensieve vorm. De provincie moet in dat geval op een andere plek natuur aanleggen. Watergangen en oevers worden natuurlijker, wat goed is voor biodiversiteit en het landschap. Boeren kunnen blijven werken en het beheer uitvoeren. Wel is er ruimte nodig langs sloten en in laaggelegen delen van het gebied.
No regret-maatregelen
Een no-regret maatregel is een slimme actie die je kunt doen, die altijd iets oplevert, geen grote risico’s heeft en
later geen spijt veroorzaakt, wat er ook gebeurt. Voor dit gebied zijn de volgende no-regret maatregelen
gevonden.
- Richt het gebied zo in dat het beter bestand is tegen droogte en wateroverlast.
- Houd schoon, gebiedseigen water vast. Zo voorkom je dat er vies water uit het trekvaartsysteem in
komt. - Maak wandel- en vlonderpaden die passen bij de natuur. Begin bijvoorbeeld bij de randen van het gebied.
- Langs de Marcelisvaart en andere sloten liggen kansen. Denk aan natuurvriendelijke oevers en structuren die water schoner maken.
Laat hieronder je reactie achter
Maak jij je ergens zorgen over? Missen we belangrijke dingen? Of zie je juist positieve kanten aan de
beschreven richtingen voor de toekomst? We horen graag wat jij hiervan vindt.
Het gaat daarbij niet om welke optie je kiest, maar om welke gevolgen die keuze volgens jou heeft.
Het versterken van de biodiversiteit en natuur lijkt me de eerste prioriteit. Met de boeren samen plannen maken voor de overgang naar biologische teelt van gewassen en evt. bloemen. Niet het uitbreiden van horeca terrassen en meer wandelpaden. Dat lokt de komst van veel recreanten aan en vormt zo een bedreiging van de eerstgenoemde doelen. Maak van het westelijk tuinbouwgebied geen pretpark met meer horeca en recreatie voorzieningen.
Het Westelijk Tuinbouwgebied leent zich goed voor een combinatie van droge en natte natuur, voortbordurend op de ontwikkeling van afgelopen 20 jaar. Voor de huidige tuinbouw moeten alternatieve locatie worden gezocht.
Wees terughoudend met het plaatsen van stuwen: het is een belemmering voor migrerende vis en amfibieën; natte natuur zeer waardevol; natte natuur i.c.m. kruidenrijk grasland; boer als beheerder; WTG zichtassen open houden; plantenkweker naar volledig biologisch; wandel- en fietspaden langs de rand, niet door het gebied.
T.a.v. kaart “H2. Ontwikkelrichtingen Westelijk Tuinbouwgebied”
Wij zijn zeer tegen de ontwikkeling van een sterk stadfront langs Zijlweg en W.Randweg in het WTG. Deze “Ontwikkelrichting” is in strijd is met het ecologisch beleidsplan 2022 van de gemeente.
Onze volledige reactie sturen wij u per email want de ruimte is daarvoor hier te beperkt.
Verder vinden wij de reactie tijd van 2 tot 11 juli wel erg kort mede gezien deze vakantietijd.
Stichting Tuin van Haarlem
Richting 1 verbeterd de landschappelijk, natuurlijke en recreatieve waarden.
Is compenserend voor de stedelijke uitbreiding van Haarlem aan de westzijde. Passende uitfasering en extensivering van de bloementeelt voorkomt een half jaar lang kale grond.
Richting 1: Meer natuur, minder landbouw. Landbouw brengt te veel vervuiling met zich mee. Zorg gewoon voor meer natuur bij de stad.
Richting 1 heeft mijn voorkeur.
Vanwege positieve aspecten bij extensievering van het agrarisch gebruik; dit draagt bij aan de verbetering van de natuurlijke, landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteit van het gebied.
Het vergroot de recreatieve waarde van het gebied en is compenserend voor de stedenbouwkundige ontwikkeling van de westrand van Haarlem.
Richting 1 heeft mijn voorkeur, gezien de positieve impact op de watervoorziening.
Omdat hier ook een WTG terrein is, kies ik voor richting 3. Zo blijft minder intensieve landbouw bestaan. Kunnen mensen uit de omgeving deelnemen voor biodynamische groentenoogst.
Zo wordt ook biodiversiteit bevorderd
Combi van richting 1 & 2 denkbaar op resp. lagere/nattere en drogere delen, maar denk vooral ook aan verbinding N- & Z-deel en - op langere termijn - herstel van het open landschap in het verrommelde midden. Opslag- en sporthallen liever aan de randen of elders...
Blijf me betrekken en houd me op de hoogte.